Het is een eeuw geleden dat Emile Claus, boegbeeld van het luminisme, overleed. De komende maanden brengt de stad Deinze, gelegen aan de oevers van de Leie, daarom hulde aan deze schilder, die nabij Deinze woonde en werkte.
Als schilder in de impressionistische traditie penseelde Emile Claus (1849-1924) vooral vochtige, nevelige landschappen, vaak gezichten op het platteland, waar de Leie zachtjes door meandert. In 1869-1874 volgde hij een opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen, waar hij les kreeg van Nicaise De Keyser en Jacob Jacobs. In 1875 stelde hij zijn realistische schilderijen voor het eerst tentoon in Brussel. Vier jaar later reisde hij naar Noord-Afrika, om er zijn opleiding te vervolgen. De heftige coloristische tonaliteiten en de intense lichteffecten op de omgeving maakten een diepe indruk op hem. Bij zijn terugkeer werd Claus verder onderricht door Theo Verstraete, een kunstschilder met wie hij bevriend was. Hij besloot het licht centraal te stellen in zijn werk, waarbij hij elementaire kleuren gebruikte en het prisma en de kleurenrefractie door middel van haast ruwe tinten ontbond.
In 1882 verhuisde hij naar Astene, een dorp in de buurt van Sint-Martens-Latem, waar hij zijn villa aan de oever van de Leie de naam Zonneschijn gaf. James Ensor zei ooit ironisch dat Claus ‘de zon op flessen trok’. In hetzelfde jaar nam Claus’ reputatie een hoge vlucht toen zijn schilderijen, nog steeds met realistische en pittoreske onderwerpen in de trant van Jules Bastien-Lepage, werden tentoongesteld in Parijs. Vooral Het Hanengevecht kon rekenen op heel wat belangstelling. Behalve van de plaatselijke bourgeoisie trok zijn werk zelfs de aandacht van de Belgische koninklijke familie, die een van zijn schilderijen kocht.
In 1888 reisde Emile Claus opnieuw naar Parijs, waar hij in de ban raakte van de impressionistische schilderkunst. Hij keerde geregeld terug naar de lichtstad, waar hij een atelier huurde dat hij ’s winters gebruikte, met name in de periode 1890-1892.
HET LICHT BOVEN ALLES
Emile Claus evolueerde van de verhalende schilderkunst naar de landschapsschilderkunst en zou zich geleidelijk aan volledig toeleggen op het weergeven van zachte, heldere kleurschakeringen. Tussen zijn verblijven in Parijs door nam hij zijn Franse indrukken naar Vlaanderen mee. Deze zette hij om in een zeer persoonlijke schilderstijl, die later luministisch zou worden genoemd.
