Très à la Mode

Haute couture en vintage mode in de verzameling

Als we de wijze woorden van Gabrielle Chanel mogen geloven is mode vluchtig, maar stijl voor eeuwig. De 20e eeuw bracht een evolutie in het kledinglandschap teweeg: mode werd een expressievorm en haute couture veranderde de maatschappij. Niet verwonderlijk heeft deze eeuwige stijl uit de vorige eeuw dan ook een grote aantrekkingskracht bij verzamelaars.

Voor een jurk van Paco Rabanne uit 1969: € 43.750. € 56.250 voor een exemplaar van Balenciaga uit 1965-1966, en € 114.400 voor een vest van Yves Saint Laurent uit 1980. Als we de hamerbedragen van Haute Couture veilingen van de afgelopen jaren bekijken, zien we hoezeer het verzamelen ervan in de lift zit. Ook vintage mode wordt gretig door liefhebbers gekocht. Voor een paar honderd euro koop je op veilingen historische designerstukken van Lanvin, Dries van Noten, Dior, Max Mara, Yves Saint Laurent of Jean Paul Gaultier. Toch zijn er grote verschillen tussen beide verzamelvormen, en trekken Haute Couture en mode een ander soort verzamelaars aan. Om duidelijkheid te scheppen, ging COLLECT te rade bij experten.

Perfecte uitvoering

“Haute Couture heeft een andere aantrekkingskracht dan vintage mode”, benadrukt Hubert Felbacq. Hij is expert mode en haute couture bij Cornette de Saint Cyr. Het veilinghuis houdt ruim tien keer per jaar een thematische modeveiling gewijd aan één modehuis of één couturier. “Haute Couture is een Frans begrip uit de 20e eeuw. Couturiers hielden twee keer per jaar een défilé waar ze hun nieuwe creaties toonden. Dit waren allemaal unieke stukken, gemaakt met de hand in hoogwaardige materialen, en perfect passend op het lichaam van één enkel model. Deze ontwerpen zouden ze later dan uitwerken in ‘prêt-à-porter’-modecollecties. Haute Couture is bijzonder omdat de verzamelaar een uniek stuk koopt.” Expert Antoine Saulnier van het Franse veilinghuis Gros & Delettrez, dat vier keer per jaar een haute couture veiling houdt, sluit zich hierbij aan: “Haute Couture is ware kunst. Veel van deze stukken hebben de geschiedenis veranderd en een revolutie teweeggebracht. Het zijn stukken die de tijdsgeest belichamen en definiëren, met een ongelofelijke aantrekkingskracht om deze stukken in handen te kunnen krijgen.” 

Haute Couture of vintage mode?

Veilingexperten onderscheiden in de wereld van de Haute Couture en vintage mode een waaier aan verzamelaars. “We zien zowel meer verzamelaars als een steeds bredere groep verzamelaars. De unieke Haute Couture stukken die modegeschiedenis tekenden, worden graag gekocht door musea en instituten van over de hele wereld. Verder zie je ook enkele grote privé-verzamelaars die hun collecties thematisch opbouwen, kiezen voor een bepaalde periode, of trouw blijven aan één enkele couturier – zoals de anonieme Madame X wiens collectie van Valentino we eind oktober veilen. Ze dragen deze stukken meestal niet maar bergen ze op, inventariseren ze en lenen ze uit aan musea. Tijdens de kijkdagen voor onze veilingen komen we vaak dezelfde gezichten tegen. Toch komt er ook een nieuw publiek over de vloer: geïnteresseerden die haute couture en vintage mode willen kopen om te dragen. We zien veel jonge Parijse vrouwen die een tailleur van Yves Saint Laurent uit de jaren tachtig kopen voor een paar honderd euro. Het zijn klassieke stukken die niet echt een impact op de modegeschiedenis hebben gehad en daarom zijn ze voor een prikje te koop. Deze vrouwen stijlen op die manier hun outfit en lopen er mee rond in de straten van Parijs”, vertelt Antoine Saulnier. Ook Hubert Felbacq komt bij Cornette de Saint Cyr verschillende groepen verzamelaars tegen. Hij benadrukt dat er ook een vierde en vijfde groep is: de handelaren en de modehuizen zelf. “Ook veel handelaren komen bij ons haute couture en vintage kopen. Zij gaan soms stukken van een bepaalde couturier verzamelen om ze jaren later, wanneer ze een grotere collectie hebben uitgebouwd, in hun showroom in een thematische opstelling te tonen. Verder zien we ook dat de grote modehuizen zoals het Patrimoine Chanel, Patrimoine Dior, Patrimoine Lanvin op veilingen zoeken naar stukken die hun historische inventaris kunnen vervolledigen. De oprichting van deze patrimonia is recent: veel stukken die de modehuizen vroeger maakten werden verkocht of weggegeven en zijn niet meer in het bezit van de huizen.”

Summum van creativiteit

Omwille van die diversiteit aan verzamelaars proberen de veilinghuizen op hun thematische veilingen een breed scala aan iconische en minder iconische stukken aan te bieden. Deze worden geschat aan de hand van verschillende parameters: de naam van de couturier of het modehuis, de staat van het kledingstuk, de al dan niet bekende herkomst, maar zeker ook de periode waarin het stuk gemaakt is. Hubert Felbacq: “Elke couturier heeft een periode in zijn carrière waarin hij op het summum van zijn creativiteit was. Deze perioden worden dan ook enorm gezocht door openbare instellingen en grote verzamelaars. Voor Paul Poiret (1897-1944) is dat de periode 1909-1914. In die jaren bevrijdt hij de vrouw van het korset en zorgt hij voor vernieuwing. Bij Christian Dior is het de periode 1940-1957 toen hij zelf de kledingstukken maakte. In beide gevallen gaat het om moeilijk te vinden stukken op de markt. Dit geldt eigenlijk voor alle stukken van voor de jaren zestig, toen het idee van de ‘modecollectie’ vorm kreeg.” Antoine Saulnier: “Stukken die de geschiedenis veranderden worden altijd druk gezocht. De revolutionaire doorzichtige jurk die Yves Saint Laurent in zijn herfst-winter-collectie van 1968/1969 defileerde is een goed voorbeeld. De jurk heeft een doorzichtige top die het model naakt toont. Dit was uiterst revolutionair voor de geschiedenis van de mode en daarom gingen de biedingen voor dit stuk de hoogte in tot € 95.000. Het zelfde geldt voor de smokings die Yves Saint Laurent voor vrouwen maakte. Het was ‘du jamais vu’ en daarom is de periode 1960-1980 enorm gezocht voor deze ontwerper.”

Mode als investering

Als men ziet hoe goed iconische stukken het op veilingen doen, kan men zich afvragen of mode ook een investering kan zijn. “Dat is het zeker”, zegt Saulnier. “Iconische stukken zullen altijd in waarde stijgen omdat ze uniek zijn. Het is zo ook een historisch-culturele investering. Minder iconische stukken zullen nog altijd hun waarde behouden. Ik ken verschillende verzamelaars die stukken kopen om ze te dragen, die na een tijdje beu zijn, en me dan opbellen om ze opnieuw op een veiling aan te bieden. Met de opbrengst kopen ze dan enkele nieuwe sets. Het ecologisch bewustzijn speelt hier ook. Veel modeliefhebbers stappen van de consumptiemode af en kopen liever vintage. Dat zijn sublieme stukken gemaakt van goede materialen.” Welke stukken raden de experten dan aan om te kopen? Antoine Saulnier: “De iconische Haute Couture stukken zijn fantastisch om te verzamelen, ze zijn met de hand perfect passend gemaakt op het unieke lichaam van een vrouw. Als je deze stukken koopt, en ze passen je goed, heb je iets uniek in de kast hangen. Zoek je toegankelijkere en betaalbare mode, raad ik een ensemble van Lanvin of een tailleur van Yves Saint Laurent aan.” Hubert Felbacq volgt hem hierin: “Wie graag stukken koopt om te dragen, raad ik de stukken van Yves Saint Laurent uit de jaren tachtig aan, of iets van Chanel. Tijdens de lockdown organiseerden we een online veiling gewijd aan Chanel. 100% van de loten werden verkocht. Stukken van dat modehuis vallen natuurlijk bij iedereen in de smaak.”

Meer weten?
‘Mode in Kleur!’
Kunstmuseum Den Haag
www.kunstmuseum.nl
t/m 28-02

‘Gabrielle Chanel, fashion manifesto’
Palais Galliera, Musée de la mode de la Ville de Paris
www.palaisgalliera.paris.fr
01-10 t/m 14-03

‘Valentino, 30 ans de collection de Madame X’
Gros & Delettrez, Parijs
www.gros-delettrez.com
27-10

‘Yves Saint Laurent’
Cornette de Saint Cyr, Parijs
www.cornettedesaintcyr.be
03-11

 

 

Meer lezen? Ontdek de andere artikelen uit het oktobernummer hier of mis geen enkel nummer en word nu abonnee!